Башҡортостан башлығы грантын тормошҡа ашырыу 

"Брайль-интенсив: һуҡырҙар һәм насар күреүселәр өсөн мәҙәни-ағартыу фестивале" мәҙәниәт һәм сәнғәт эшмәкәрҙәренә Башҡортостан Башлығы грантын ғәмәлгә ашырыу дауам итә.
Проекттың төп маҡсаты - һуҡырҙар һәм насар күреүселәр өсөн мәҙәни-ағартыу фестивале үткәреү аша һуҡырҙар һәм насар күреүселәр өсөн грамоталылыҡ нигеҙҙәре булараҡ Брайль рельефлы-нөктәле шрифтын яҡлауға һәм алға ебәреүгә булышлыҡ итеү.

Брайль системаһы һуҡыр һәм насар күргән кешеләрҙең грамоталылығының нигеҙе булып тора һәм уңайлы мөхит үҫешенең мөһим шарты. Брайль системаһын белгән күреү һәләте боҙолған кешеләр һаны әлеге ваҡытта бик тиҙ кәмей. Был процеста тәү сиратта яңы технологиялар һәм гаджеттар: аудиокитаптар, скринридерҙар, смартфондар булыуы йоғонто яһай тип һанала. Брайль шрифтын белеү һуҡырҙар һәм насар күреүселәр өсөн ни тиклем мөһим? Тәжрибә күрһәтеүенсә, кешенең күнекмәләре һәм оҫталыҡтары күберәк булған һайын, ул эшмәкәрлегенең бөтә өлкәләрендә лә уңышлыраҡ була бара. Ғалимдар ваҡ моториканың үҫеше мейе эшмәкәрлегенең яҡшырыуы менән айырылғыһыҙ бәйле булыуын күптән иҫбатлаған, һәм иң мөһиме - интеллектуаль яҡтан тулы шәхестең системалы фекерләүен булдырыуҙың иң мөһим сараһы булып яҙма телмәр тора, уны ишетеү тойғоһо алмаштыра алмай. Шуға күрә компьютерҙа йәки телефонда йыйылған текст, телмәр инеү синтезаторҙары тарафынан яңғыратылғанда, үҙ күҙҙәре йәки ҡулдары менән уҡыған текстҡа тиң тип һанала алмай. 
Брайль шрифтын белеү һуҡыр кешеләрҙе реабилитациялау һәм йәмғиәткә интеграциялауҙың мөһим элементтарының береһе булып тора. Ул уларға үҙаллылыҡҡа өлгәшергә, коммуникатив күнекмәләргә эйә булырға һәм мәғлүмәткә һәм мәҙәни ҡиммәттәргә киң инеү мөмкинлеген бирә.
Һуҡырҙар өсөн Брайль шрифтын өйрәнеү бер нисә өҫтөнлөккә эйә булырға мөмкинлек бирә. Мәҫәлән,һуҡыр кешеләргә көндәлек тормошта бойондороҡһоҙ булырға. Улар үҙ аллы яҙмаларҙы, хаттарҙы, китаптарҙы һәм башҡа текстарҙы уҡый һәм яҙа ала, башҡаларҙың ярҙамына мөрәжәғәт итмәй.
Брайль системаһын өйрәтеү арҡаһында һуҡыр кешеләр башҡа һуҡыр кешеләр менән туранан-тура мәғлүмәт тапшырып һәм улар яҙған хәбәрҙәрҙе аңлап аралаша ала.
Брайль шрифтын өйрәнеү грамоталылыҡты яҡшырта һәм һуҡыр кешенең һүҙлек запасын киңәйтә. Улар әҙәби әҫәрҙәрҙең, дәреслектәрҙең һәм башҡа мәғлүмәт сығанаҡтарының киң спектрына эйә була, был уларҙың барлыҡҡа килеүенә һәм үҫешенә булышлыҡ итә. 
Беҙ үткәргән тикшеренеүҙәр сиктәрендә түбәндәге темалар буйынса мәғлүмәт йыйыуға йүнәлтелгән 14 һорауҙан торған анкета әҙерләнде:
1. Ҡатнашыусылар тураһында дөйөм мәғлүмәттәр (енес, йәш, эшмәкәрлек төрө).
2. Брайль шрифтын ҡулланыу һәм белеү (идара итеү, ҡулланыу йышлығы, ҡулланыу өлкәһе).
3. Брайль әҙәбиәте, мәғлүмәт һәм техник саралар менән ҡулланыу мөмкинлеге. 4. Һуҡырҙар өсөн тирә-яҡ мөхиттең асыҡлығын баһалау.
Анкеталау төрлө йәш категорияһындағы брайлист-уҡыусылар араһында үткәрелә. Тикшеренеү һөҙөмтәләре мәғлүмәттең, әҙәбиәттең һәм тирә-яҡ мөхиттең асыҡлығы өлкәһендә күреү һәләте боҙолған кешеләрҙең ихтыяждарын һәм проблемаларын яҡшыраҡ аңларға мөмкинлек бирәсәк. Йыйылған мәғлүмәттәр «Брайль-интенсив» фестиваленең мәғариф һәм мәҙәни программаһын әҙерләүҙә ярҙам итәсәк. 
Ағымдағы йылдың киләһе кварталында махсус китапханала күреү һәләте боҙолған һәм һаулығы сикләнгән кешеләр өсөн иң яҡшы эссеға «Брайль шрифты минең тормошомда» республика конкурсы үтәсәк. Уға ағымдағы йылдың ноябрендә йомғаҡ яһаласаҡ. Һуҡырҙар өсөн «НеЗря» Брайль системаһын өйрәтеү буйынса курстар үткәреләсәк. Шулай уҡ веб-осрашыуҙар циклы үтәсәк, унда уҡыусылар Һәм китапханасылар үҙҙәренең ҡабарынҡы-нөктәле Брайль шрифтын ҡулланыу тәжрибәһе менән уртаҡлаша аласаҡ. Сентябрҙә үткәрелгән «БрайльФест» фестивалендә, уның программаһында мәҙәни-күңел асыу саралары: уйындар, викториналар, конкурстар һәм баттлдар, һуҡыр һәм насар күргән уҡыусылар үҙҙәренең оҫталыҡтары һәм көндәлек тормошта брайль алты нөктәле шрифын ҡулланыу тәжрибәһе менән уртаҡлаша ала. Грант эше йомғаҡтары буйынса «Брайль һеҙҙең тормош сифатына нисек йоғонто яһай» альманахы нәшер ителәсәк, унда шулай уҡ конкурс еңеүселәренең иң яҡшы 10 эссеһы инәсәк.