15 ноябрҙә Башҡортостан республикаһының һуҡырҙар өсөн махсус китапханаһының ял итеү залында бер юлы ишетмәгән дә, күрмәгән дә уҡыусылар өсөн “Беҙ сәй өҫтәле артында әңгәмәләшәбеҙ”исеме аҫтында сираттағы ултырыш булды. Ҡатнашыусыларҙы китапхана хеҙмәткәрҙәре яңылыҡтар менән таныштырғас, бер юлы ишетмәгән дә, күрмәгәндәргә ярҙам итеүсе ойошма“Со-единение”матди яҡтан ярҙам күрһәтеп сәй эсергә төрлө тәм-томдар килтергәйне. Бер береһе менән аралашып сәй эскәндә, өҫтәлдәге ризыҡтарҙың бешереү ысулдары менән дә таныштылар уҡыусылар.

13 ноябрҙә бөтә донъяла Халыҡ-ара һуҡырҙар көнө билдәләнә. Ошо көнгә “Мегафон” компанияһы күреү һәләттәре насар булған һәм ишетмәгән ҡулланыусыларға Башҡортостан республикаһының һуҡырҙар өсөн махсус китапханаһына һуҡырҙар һәм ишетмәгәндәр өсөн ҡулайлаштырылған фильмдарҙың дисктарын бүләк иттеләр.

Бүләк ителгән фильмдар журналист, продюсер Лидия Андреева һәм  “Ялҡынлы йөрәктәр” Хәйриә йәмғиәте тарафынан эшләнгәндәр һәм “Һуҡырҙарға һәм һаңғырауҙарға кино” проекты эсендә яҙылғандар.  Был – заман кинематографын күреү һәм ишетеү һәләттәре булмағандарға махсус технологиялар аша аңлайышлы итеп эшләнгән проект. Фильмдар тифлоаңлатмалы, экранда барған күренештәрҙе диктор аңлатып һөйләп бара. Ошондай технологиялар менән яҙылған фильмдар–күҙҙәре насар күргәндәргә һәм тома һуҡырҙарға кинокартина йәки мультфильм ҡарарға, уны аңларға мөмкинселек биреүсе берҙән-бер сара. Бүләк ителгән фильмдар барыһы ла тифлоаңлатмалы, бына улар: Антон Сиверстың тарихи фильмы “Василиса”(2014), Тимур Бекмамбетовтың “Выкрутасы”(2010), һәм “Три богатыря. Ход конем”(2014) тиҙ арала техник яҡтан эшкәртелеп Башҡортостан республикаһының һуҡырҙар өсөн махсус китапханаһының  һәм уның филиалдарының  фондына һалынасаҡ.

Әлеге ваҡытта махсус китапхана һаҡлағысында тифлоаңлатмалы 40 ашыу фильм бар, уларҙың 15-е китапхананың тауыш яҙҙырыу студияһында үҙаллы яҙылғандар.

“Мегафон” компанияһы һәм  “Ялҡынлы йөрәктәр”” хәйриә акцияһы ярҙамында беҙҙең ҡулланыусылар өсөн фильмдар фонды күпкә байытылды.

“Мегафон” компанияһын һәм Волга буйы филиалының Башҡортостандағы бүлегенә, “Ялҡынлы йөрәктәр”Хәйриә йәмғиәтенә, шәхсән– Михаил Самарскийға –  барлыҡ ҡулланыусылар исеменән ихлас күңелдән рәхмәттәребеҙҙе еткерәбеҙ.

Ошо исем аҫтында 10 ноябрҙә Башҡортостан  Республикаһының һуҡырҙар өсөн махсус китапханаһында түңәрәк өҫтәл уҙғарыласаҡ. Фекер алышыуҙа йыл да китапханала бушлай ойошторолоусы компьютер курстарының сығарылыш уҡыусылары ҡатнашасаҡ. Проект 2007 йылдан алып тормошҡа ашырыла килә, ошо арауыҡта йөҙҙән артыҡ кеше  белемен камиллаштырҙы, шәхси компьютер менән ҡулланырға өйрәнде. Курстарҙың алмаштырғыһыҙ етәксеһе информацион технологиялар бүлеге белгесе Бәҙретдинов Фәнүр Инсафетдин улы. Ул  ҡулланыусыларҙың компьютер технологиялары буйынса белемдәрен камиллаштырыуҙа өлгәшкән уңыштарына йомғаҡ яһаясаҡ. Шуны ла әйтеп үтергә кәрәк, һуңғы йылдарҙа һаулыҡтары буйынса мөмкинлектәре сикләнгәнгә күрә китапханаға йөрөй алмаусылар өсөн өйҙә уҡытыу проекты ла барлыҡҡа килтерелде.

Әңгәмә ваҡытында төрлө йылдарҙа уҡыуҙарын тамамлаусылар үҙҙәренең уңыштары, яулаған  еңеүҙәре хаҡында фекерҙәре менән уртаҡлашасаҡтар. Программаны тағы ла нығыраҡ камиллаштырыу өсөн тәҡдимдәр әйтәсәктәр.

Тағы ла 2016 йылда һуҡырҙар араһында иң оҫта  шәхси компьютерҙа ҡулланыусылар  конкурсын уҙғарыу проекты хаҡында фекер алышыу ҙа буласаҡ. Компьютер күреү һәләттәре насар булғандарға реабилитациялау сараларының иң уңышлыһы булып тора. Ләкин әлегә ундай ҡулланыусыларҙың һаны бик әҙ. Уның төп сәбәбе– күҙҙәре насар күргәндәрҙең һәм уларҙың яҡындарының  һуҡырҙар өсөн асыҡ экран программаһы булыуы хаҡында хәбәрҙар булмауы тора.

Күреү һәләттәре булмағандар араһында шәхси компьютер менән ҡулланыусылар конкурсы уҙғарыу был хәлде яҡшыртыуға килтерәсәк. Конкурсты ваҡытлы матбуғат биттәрендә яҡтыртыу– компьютер тифлотехнологияларының мөмкинселектәре хаҡында  халыҡ араһында  мәғлүмәттең киң таралыуына килтерәсәк.

Башҡортостан Республикаһының һуҡырҙар өсөн махсус китапханаһында Фәрит Әхмәҙиевтың  2015 йылда “Китап” нәшриәтендә баҫылып сыҡҡан “Туҡһан туғыҙ робағи”йы  тауышландырылып эшләнде.

Әхмәҙиев Фәрит Вафа улы 1968 йылдың 11 мартында Өфө ҡалаһында тыуған. Ике юғары белеме бар: Мәскәүҙәге М.Горький исемендәге әҙәби институтты 1995 йылда  һәм 2002 йылда  Башҡортостан Президентының  дәүләт Академияһын тамамлай. 2009 йылда философия буйынса кандидатлыҡ диссертацияһын яҡлай. Фәрит Вафиевич–  ғалим, телсе-әҙәбиәтсе, күренекле шағир  Вафа  Исхаҡ улы Әхмәҙиевтың улы.

Фәрит Мәскәүҙә М. Горький исемендәге Әҙәби институтта уҡыған мәлдә үк Динис Бүләковтың “Ғүмер бер генә” әҫәрен рус теленә профессиональ кимәлдә тәржемә иткән. Шулай уҡ Башҡортостандың халыҡ яҙыусыһы ғалим һәм академик Ғайса ағай Хөсәйеновтың “Мөхәмәтсәлим Өмөтбаев” тигән китабын, Мираҫ Иҙелбаевтың “Юлай улы Салауат”, Рауил Бикбаев, Рәшит Назаров, Ҡәҙим Аралбаевтың әҫәрҙәрен рус теленә ауҙарҙы.

 “Туҡһан туғыҙ робағи” аудио йыйынтығына Светлана Чураеваның  баһаламаһы бирелгән һәм робағиҙар авторҙың үҙе тарафынан тауышландырылып  уҡыусыларға тәҡдим ителә. Башҡорт телендә был йыйынтыҡты Мостай Кәрим исемендәге Йәштәр театры артисы Рөстәм Хәкимов тауышландырҙы. Йыйынтыҡҡа шулай уҡ Марат Ҡорбанғәлиев башҡарыуында “Аҙашҡан йондоҙ” исемле поэма ла уҡыла.

Яңғырау дауамы 1 сәғәт тә 30 минут.

Тиҙҙән аудиокитап техник яҡтан эшкәртелгәндән һуң Башҡортостан Республикаһының һуҡырҙар өсөн махсус китапханаһына һәм уның филалдарына, сайтына һалынасаҡ.

22 октябрҙә Республикабыҙҙың һуҡырҙар өсөн махсус китапханаһында СССР(Рәсәй) рәссамдар Союзы ағзаһы Виктор Домашниковтың картиналарының күргәҙмәһен асыу сараһы була.

“Гүзәллеккә хеҙмәт итәм” тип аталған экспозицияла Башҡортостаныбыҙҙың тәбиғәт күренештәрен сағылдырған 40 ашыу эше күрһәтелә.

Күптәргә таныш Инйәр, Сөм, Ағиҙел буйҙары рәссамдың үҙенә генә хас төҫтәр менән бирелгән.

Сәнғәт белгестәренең фекеренсә, Виктор Борис улының һүрәттәрендә нәзәҡәтле сағыу хистәр сағылышы урын таба. Уның иң яратҡан төҫтәре:миләүшә һәм алһыу күк. Тәбиғәт күренештәрен сағылдырғанда улар ифрат та күп ҡулланған төҫтәр булып торалар. Беҙҙең күңелдәрҙә уның эштәре аша тыуған яҡ тәбиғәтенә ҡарата ихтирам һәм мөхәббәт уяна.

Виктор Домашниковтың картиналары М.В. Нестеров исемендәге художество музейында, СССР рәссамдары Союзы коллекцияларында, Рәсәй музейҙарында, Франция, Голландия, Вьетнам, АҠШ, Ҡытай һ.б. шәхси коллекцияларында ла һаҡланалар.

Тәҡдим ителгән күргәҙмә насар күреүселәргә һәм һуҡырҙарға  Брайль шрифты менән дә аңлатмалы итеп һәм виртуаль вариантта ла бирелгән.

Күргәҙмә менән иртәнге сәғәт 9.00 киске 18.00 тиклем танышырға була.

Беҙҙең адрес: Өфө ҡалаһы, Киров урамы, 47 һанлы йорт.

Бөтә төр транспорттар менән “Витамин заводы” туҡталышына тиклем килергә була.

Аҡ таяҡ көнө– Башҡортостан республикаһының Һуҡырҙар махсус китапханаһында йәмәғәтселек иғтибарын һуҡырҙар проблемаһына йәлеп итеү сараларының береһе булып тора. Был көн 1970 йылдың 15 октябренән Һуҡырҙарҙың Халыҡ-ара федерацияһы тарафынан булдырыла.

Аҡ таяҡтың тарихы, һуҡырлыҡ билдәһе булараҡ,1921 йылдан башлана. Британ ҡалаһы Бристолдә Джеймс Биггс исемле профессиональ фототөшөрөүсе бәхетһеҙлеккә осрап күреү һәләтен юғалта. Тормошто нисек кенә булһа ла дауам итергә кәрәк була һәм ул ҡала буйлап таяҡҡа таянып йөрөргә өйрәнә. Тиҙҙән уның ҡара таяғына һис кем иғтибар итмәгәнен аңлай һәм үҙенең таяғын аҡ төҫкә буяй.  Хәҙер инде машиналар ҙа, үтеп барыусылар ҙа уға иғтибар итә башлайҙар. Был яңылыҡты барлыҡ күрмәүселәр Англияла ғына түгел, бөтә Европа илдәрендә, Америкала, ә һуңғараҡ инде Рәсәйҙә лә эләктереп алалар.

Һуҡыр кешегә өйҙән сығып үҙенә кәрәкле урынға барыу йылдан-йыл ҡыйынлаша бара. Аҙым һайын күрмәгән кешене асыҡ ҡалдырылған  люктар,юлда торған автомобилдәр, реклама элгән таҡталар, кәртәләнмәгән ремонт эштәре барышы– барыһы ла ҡыйынлыҡ тыуҙыра. Ҡала туҡталыштарында үҙеңә кәрәк һанлы автобусты табыу,  кәрәкле туҡталышта сығыу, йөрөү ҙә бик еңелдән булмай.

Башҡортостан республикаһының һуҡырҙар өсөн махсус китапханаһы урынлашҡан микрорайонда урамдың юл аша үтеү урындарына бында “һуҡырҙар  урам аша сығыу урыны” тигән махсус юл күрһәткестәре ҡуйылған. Светофорҙар махсус тауышландырылған сигнал менән эшләй. Ҡыҙғанысҡа ҡаршы, бөтә ҡала юл йөрөү урындарын һуҡырҙарға уңайлы булырлыҡ итеп эшләү китапхананан тормай шул. Ошо китапханаға килеү ҙә күрмәүселәргә байтаҡ ҡына уңайһыҙлыҡтар тыуҙыра.

Китапхананың үҙендә һуҡыр уҡыусыларҙың уңайлыҡтары өсөн бөтә шарттар ҙа булдырылған, кабинеттарға инеү урындары тауышландырылған, айырым юлдар һалынған.

Китапханаға ингән урынға пандус урынлаштырылған. Хеҙмәткәрҙәрҙе саҡырыу өсөн пандус янына сыртлаҡ ҡуйылған, коридорға тактиль плитка һалынған һәм буйҙан буйға тотонғостар  эшләнгән.

Башҡортостандың һуҡырҙар өсөн махсус китапханаһы–  республикала айырым төр уҡыусыларҙы хеҙмәтләндереүсе берҙән-бер китапхана. Һаулыҡтары яғынан мөмкинлектәре сикләнгәндәрҙе хеҙмәтләндереүсе, уларға төрлө яҡтан мәғлүмәти, мәҙәни һәм әҙәби яңылыҡтарҙы еткереүсе урын булып тора. Бында ҡабарынҡы шрифтлы, ябай баҫма менән  эшләнгән, “Һөйләүсе” тауышландырылған китаптар флешкарталарҙа, кассеталарҙа, дисктарҙа һәр уҡыусыға барып етергә әҙер. Китапхана фондына йыл һайын һуҡырҙар уҡымалы ун меңдән ашыу китап килеп тора. Китапхананың биш меңдән ашыу уҡыусыһы бар. Китапханала йыл әйләнәһенә өс йөҙҙән ашыу әҙәби, мәҙәни саралар, осрашыуҙар, кисәләр, виртуаль күргәҙмәләр уҙғарыла.

Ошондай сараларыбыҙ ярҙамында беҙ йәмәғәтселек иғтибарын донъяның сағыулығын күрә алмаған кешеләр барлығына йүнәлтергә теләйбеҙ.

Китапханаға килеүселәр өсөн заманса йыһазландырылдған уңайлы шарттар булдырылған.Һаулығы яғынан мөмкинлектәре сикләнгәндәрҙе йәмғиәт тормошонан айырмау, уларҙы ҡайғыртыу, уңайлы шарттар тыуҙырыу беҙҙең илебеҙҙең иң  тәү нәүбәттәге бурыстарының береһе булып тора.